สิทธิ และเสรีภาพ หมายถึงอะไร?

    สิทธิ (Right) หมายถึง อำนาจของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ที่กฎหมายรับรอง และคุ้มครองให้ ที่จะทำการใดก็ได้อย่างอิสระ โดยได้การรับรองจากกฎหมาย เช่น สิทธิในทรัพย์สิน สิทธิในชีวิตและร่างกาย หรือในตามความหมายทั่วไป คือ สิทธิตามรัฐธรรมนูญ

    เสรีภาพ (Freedom, Liberty) ความสามารถที่จะกระทำการใดๆ ได้ตามที่ตนปรารถนาโดยไม่มีอุปสรรคขัดขวาง เช่น เสรีภาพในการพูด เสรีภาพใน การนับถือศาสนา โดยที่เสรีภาพของเราต้องไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น

เสรีภาพเชิงบวก และเสรีภาพเชิงลบ

บุคคลย่อมมีสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย

    มาตรา 32 บุคคลย่อมมีสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย  การทรมาน ทารุณกรรม หรือการลงโทษด้วยวิธีการโหดร้ายหรือไร้มนุษยธรรม จะกระทำมิได้ แต่การลงโทษตามคำพิพากษาของศาลหรือตามที่กฎหมายบัญญัติ ไม่ถือว่า เป็นการลงโทษด้วยวิธีการโหดร้ายหรือไร้มนุษยธรรมตามความในวรรคนี้  

    การจับและการคุมขังบุคคล จะกระทำมิได้ เว้นแต่มีคำสั่งหรือหมายของศาลหรือมีเหตุอย่างอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติ  การค้นตัวบุคคลหรือการกระทำใดอันกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำมิได้เว้นแต่มีเหตุตามที่กฎหมายบัญญัติ

    ในกรณีที่มีการกระทำซึ่งกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง ผู้เสียหาย พนักงานอัยการหรือบุคคลอื่นใดเพื่อประโยชน์ของผู้เสียหาย มีสิทธิร้องต่อศาลเพื่อให้สั่งระงับหรือเพิกถอนการกระทำเช่นว่านั้น รวมทั้งจะกำหนดวิธีการตามสมควรหรือการเยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้นด้วยก็ได้

เสรีภาพในการนับถือศาสนา

    เสรีภาพในการถือศาสนามีการรับรองและคุ้มครองไว้อย่างสมบูรณ์ คือ ไม่สามารถจำกัดเสรีภาพในการนับถือศาสนาได้ แต่การรับรองโดยสมบูรณ์นี้ ไม่รวมถึงการแสดงออก

    ดังนั้นทุกคนมีเสรีภาพในการนับถือศาสนาตามมาตรา 31 รวมถึงเสรีภาพในการไม่นับถือศาสนาด้วย การแสดงออกซึ่งความเชื่อในทางศาสนา ย่อมถูกจำกัดเสรีภาพได้โดยกฎหมาย เสรีภาพในการนับถือศาสนา ต้องไม่เป็นปฏิปักษ์ต่อหน้าที่ของปวงชนชาวไทย ไม่เป็นอันตรายต่อความปลอดภัยของรัฐ และไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน

เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น

    มาตรา 34 บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น การจำกัดเสรีภาพจะสามารถกระทำได้ เมื่ออาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ที่ตราขึ้นเฉพาะ

• รักษาความมั่นคงของรัฐ
• คุ้มครองสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น
• รักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
• ป้องกันสุขภาพของประชาชน

เสรีภาพทางวิชาการ

    ตามมาตรา 34 วรรคสอง Academic Freedom คือ เสรีภาพของผู้สอนหรือผู้เรียนในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็น โดยปราศจากความหวาดกลัวต่อการแทรกแซงตามอำเภอใจจากทางราชการ การใช้เสรีภาพทางวิชาการนั้น ต้องไม่ขัดต่อหน้าที่ของปวงชนชาวไทย หรือศีลธรรมอันดีของ ประชาชน และต้องเคารพและไม่ปิดกั้นความเห็นต่างของบุคคลอื่น

    ดังนั้น เสรีภาพทางวิชาการ คือ ความมีอิสระในการแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับวิชาและความมุ่งหมายของวิชาที่สอน ตลอดถึงการสอนในห้องเรียน ความมีอิสระจากการควบคุมในการแสวงหาความรู้ การวิจัย และการแสดงออกทางความคิดเห็นเชิงสร้างสรรค์ มีอิสระในการพูด และเขียนในฐานะพลเมืองผู้หนึ่ง โดยไม่ถูก "เซ็นเซอร์"

    เราไม่สามารถแสดงความคิดเห็นแทนผู้อื่น หรือสถาบันใดๆ ได้ มหาลัยจะย้ำเสมอว่าจะไม่วินิฉัยตัดสินใจต่อคำถามหรือปัญหาที่กำลังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ในสาธารณะในนามของมหาวิทยาลัย แต่ให้สิทธิทุกคนที่เป็นสมาชิกของมหาวิทยาลัยสามารถแสดงความคิดเห็นได้ในฐานะส่วนบุคคล

สิทธิในทรัพย์สิน

    กฏหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 137 บัญญัติว่า ทรัพย์ หมายถึง วัตถุที่มีรูปร่าง

    มาตรา 138 บัญญัติว่า ทรัพย์สิน หมายถึง วัตถุที่มีรูปร่าง และไม่มีรูปร่าง ซึ่งอาจมีราคา และมนุษย์สามารถเข้าไปยึดถือเอาเป็นเจ้าของได้ ซึ่งเจ้าของทรัพย์สิน มีสิทธิในการ ใช้สอย, จำหน่ายจ่ายตอน, สิทธิ์ได้ดอกผลในทรัพย์สิน และสิทธิ์ขัดขวางมิให้ผู้อื่นเข้ามายุ่งเกี่ยวกับทรัพย์สินของตน

สิทธิในข้อมูลข่าวสาร การร้องทุกข์ต่อหน่วยงานของรัฐ และการฟ้องหน่วยงานรัฐ

1. สิทธิในการได้รับทราบและเข้าถึงข้อมูลหรือข่าวสารสาธารณะในครองครองของหน่วยงาน ของรัฐตามที่กฎหมายบัญญัติ
2. สิทธิในการเสนอเรื่องราวร้องทุกข์ต่อหน่วยงานของรัฐและได้รับแจ้งผลการพิจารณาโดย รวดเร็ว
3. สิทธิในการฟ้องหน่วยงานของรัฐให้รับผิดเนื่องจากการกระทำ หรือละเว้นการทำหน้าที่ของ ข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วยงานของรัฐ

เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ

    เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ หมายถึง สิทธิตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญซึ่งมีศักดิ์สูงกว่าสิทธิตามกฏหมายธรรมดา เป็นสิทธิที่ประชาชนจะมีเสรีภาพในการชุมนุมเพื่อนสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันโดยสงบ หรือเพื่อเรียกร้องแสดงความคิดเห็นต่อรัฐ 

    โดยการชุมนุมต้องมีวัตถุประสงค์ที่สุจริต ไม่ก่อให้เกิดความวุ่นวายแก่บ้านเมือง หรือขัดต่อความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง โดยลักษณะของการชุมนุมโดยสงบมี 2 ลักษณะ ดังนี้

บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการสื่อสารถึงกันโดยทางที่ชอบด้วยกฎหมาย

    มาตรา 36  บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการสื่อสารถึงกันโดยทางที่ชอบด้วยกฎหมาย

    การตรวจ การกัก หรือการเปิดเผยสิ่งสื่อสารที่บุคคลมีติดต่อถึงกัน รวมทั้งการกระทำด้วยประการอื่นใดเพื่อให้ล่วงรู้ถึงข้อความที่ผู้อื่นติดต่อสื่อสารกัน จะกระทำมิได้ เว้นแต่ โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย เฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน